Հայաստանի բնակչության հաշվառման վիճակագրական սխալները (1994-2021թթ․)

«Կա ստի երեք տեսակ՝ սուտ, ստոր սուտ և վիճակագրություն»

ՀՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը մշտական բնակչության ընթացիկ հաշվառումն իրականացնում է՝ հիմնվելով մարդահամարների ցուցանիշների վրա, սակայն ուշագրավ է, որ այդ վիճակագրությունը բացարձակապես չի համապատասխանում մարդահամարների տվյալների հետ: Անկախ Հայաստանում մարդահամար է իրականացվել երկու անգամ 2001 և 2011 թվականներին, ու ամեն անգամ հաշվառման ու մարդահամարի թվային պատկերը շեշտակիորեն տարբերվել է:

2001 թվականին մարդահամար տվյալներով Հայաստանի մշտական բնակչությունը կազմում էր 3213 հազար մարդ, մինչդեռ 2000 թվականի վիճակագրական հաշվառմամբ ներկայացվում էր 3803 հազար թիվը, այսինքն իրական պատկերից ավելին քան 18 տոկոսով (590 հազարով) բարձր տվյալներ: Վիճակագրության նման սխալները կարելի էր հիմնավորել անցած տարիների քաղաքական զարգացումներով (Սպիտակի երկրաշարժ, ԽՍՀՄ փլուզում, Ղարաբաղյան պատերազմ, փախստականներ):

2011 թվականին անցկացվեց արդեն երկրորդ մարդահամարը: Ունենալով նախորդ մարդահամարի վիճակագրությունը՝ մեծ վրիպում կլիներ, եթե նոր տվյալները կրկին զգալիորեն տարբերվեին ընթացիկ հաշվառման պատկերից: Նոր մարդահամարով Հայաստանի բնակչությունը կազմում էր 3019 հազար մարդ, մինչդեռ նույն տարվա ընթացիկ հաշվառումը ներկայացնում էր 3266 հազար թիվը, այսինքն իրական պատկերից ավելին քան 8 տոկոսով (247 հազարով) բարձր տվյալներ:  Վիճակագրության նման ահռելի տարբերությունը խոսում է ոչ թե ոլորտի ոչ պրոֆեսիոնալ աշխատանքի, այլմիայն պետական ուղղորդված քաղաքականության մասին, երբ ներկայացվում է ոչ թե իրականությունը, այլ իշխանությունների համար ընդունելի ցուցանիշներ:

Նման պայմաններում Ազգային վիճակագրական ծառայության հրապարակումները բացարձակապես վստահություն չեն ներշնչում ու հարցական է, թե  որքանով են հավաստի այժմ ներկայացվող նոր տվյալները:

Հայաստանի մշտական բնակչության թիվը 1994-2021 թվականներին՝ ըստ ԱՎԾ –ի ընթացիկ հաշվառման

Տարեթիվը Մշտական բնակչության թիվը (հզր մարդ)
2021 2 964,6
2020 2 963,0
2019 2 961,6
2018 2 969,8
2017 2979,9
2016 2995,1
2015 3005,5
2014 3009,8
2013 3011,9
2012 3227,0
2011 3266,4
2011 թ. Մարդահամար 3018,9
2010 3254,6
2009 3240,7
2008 3231,9
2007 3223,7
2006 3219,4
2005 3215,9
2004 3212,3
2003 3210,3
2002 3212,9
2001 թ. մարդահամար 3213,0
2000 3803,3
1999 3798,2
1998 3791,2
1997 3780,7
1996 3766,4
1995 3753,5
1994 3740,2

*1994-2004 թվականներին ներկայացված են տարեսկզբյան ցուցանիշները, իսկ 2005-2021 թվականներին՝ կիսամյակային (հուլիսի 1-ի) տվյալները:

ԱՅԼ ՆՅՈՒԹԵՐ